Cierpienie w samotności wśród ludzi - o samotności dziecka we współczesnej rodzinie

Abstract

Samotność to złożone i wielowymiarowe zjawisko, definiowane na różnych płaszczyznach. Samotność może dotyczyć człowieka w każdej fazie jego rozwoju, a w zależności od okresu, w którym się pojawi, przybiera odmienne formy. Zazwyczaj kojarzona jest z negatywnymi doznaniami, takimi jak: smutek, żal, tęsknota, nostalgia czy też gniew, ale również bywa łączona z przyjemnymi odczuciami: uczucie ulgi czy odpoczynek. Nasilone stany osamotnienia są trudne i mogą wpłynąć negatywnie na funkcjonowanie dorosłego człowieka. U ludzi dorosłych samotność bywa wyborem, nie koniecznością. U dziecka samotność ma zawsze wydźwięk negatywny. Współczesne społeczeństwo charakteryzuje się dużym stopniem egoizmu. Efektem tego jest m.in. drastyczny wzrost liczby dzieci przeżywających dotkliwe osamotnienie wśród osób formalnie najbliższych, w rodzinie. Na tym tle pojawia się niedostatek psychicznego kontaktu dzieci z rodzicami. Świadomość powszechności zjawiska osamotnienia dzieci w rodzinach jest przytłaczająca. Do czynników będących przyczyną poczucia samotności u dziecka, można zaliczyć: brak więzi emocjonalnej pomiędzy dzieckiem a rodzicami, autokratyzm w wychowaniu, a także stosowanie nieodpowiednich metod wychowawczych, niewłaściwy system kar i nagród w procesie wychowania. Czynnikiem powodującym poczucie samotności może być choroba lub niepełnosprawność dziecka, dysfunkcyjność rodziny, występowanie w rodzinie zjawisk o charakterze patologicznym, uzależnienia rodziców powodujące wzrost poczucia osamotnienia we wszystkich obszarach funkcjonowania dziecka – głównie w emocjonalnych i społecznych. Różnorodność interakcji i sytuacji, które stwarza życie rodzinne, przyczynia się do subiektywnego poczucia samotności dzieci wśród ludzi.