Refleksje wokół wybranych zagadnień współczesnej historii Iraku na tle Bliskiego Wschodu

Abstract

Artykuł przedstawia szereg refleksji na temat przemian politycznych zachodzących w Iraku na tle współczesnej historii Bliskiego Wschodu. Analiza rozpoczyna się od rezultatów I wojny światowej, które wyłoniły dominację Wielkiej Brytanii i Francji na tym obszarze. Dominacja ta potęgowała w miejscowej ludności potrzebę uzyskania niezawisłości narodowej. W warunkach słabości partii politycznych i ewidentnej słabości zorganizowanego społeczeństwa obywatelskiego, inicjatywę polityczną – na rzecz uzyskania niepodległości i w rezultacie wyłącznego rządzenia niepodległym państwem – przejęła armia. Konsekwencje tego stanu rzeczy to powstanie niedemokratycznych, autorytarnych reżymów wojskowych w Iraku i wielu państwach arabskich. W ostatnich dwóch dekadach mamy liczne przykłady tragicznych skutków tej formy sprawowania władzy. Artykuł opisuje doktrynalny wyraz autorytarnych rządów panujących w Iraku w postaci ideologii Baas, tj. Socjalistycznej Partii Odrodzenia Arabskiego – ideologii nacjonalizmu arabskiego stanowiącej apologię nieograniczonej, a zarazem bezterminowej władzy jednostki.

Against the general background of contemporary history, the article presents a number of reflections on the political and social transformations of Iraq and the Middle East. The analysis starts with the outcome of World War I, which brought about the domination of Great Britain and France in the Middle East – a domination that emphsised the need for national independence. In the circumstances of the weakness of political parties and virtual absence of the civil society, the political initiative was undertaken by the military on the path of achieving national independence, and later – of the sole governance of the country. The consequences of such an undemocratic, authoritarian regime became evident during the last two decades. The article additionally follows up the doctrinal expression of that authoritarian rule in Iraq and points out to its fatal consequences for the country and the Middle East.