Przestępstwo zgwałcenia i jego sprawcy w II Rzeczypospolitej. Próba wstępnej charakterystyki

dc.contributor.authorRodak, Mateusz
dc.date.accessioned2020-02-17T11:18:12Z
dc.date.available2020-02-17T11:18:12Z
dc.date.issued2015
dc.description.abstractWśród wielu kwestii społecznych, które w Drugiej Rzeczypospolitej pozostawały objęte swoistym tabu, znalazło się między innymi przestępstwo zgwałcenia, przede wszystkim zaś jego przyczyny oraz skutki. Nie istniało wówczas w zasadzie żadne środowisko, które podjęłoby się zainicjowania dyskusji, w której tematem stałaby się m. in. niezwykle niejasna sytuacja prawna ofi ar gwałcicieli. Wbrew bowiem dość surowym sankcjom karnym, które groziły sprawcom tego przestępstwa, zgwałcone kobiety udowodnić musiały w trakcie procesu sądowego, że swoim zachowaniem nie sprowokowały mężczyzny oraz, że w trakcie gwałtu stawiały opór fi zyczny. Jego brak uznawano bowiem jako swoiste przyzwolenie na odbycie stosunku. Wszystkie obowiązujące do 1932 r. kodeksy karne przewidywały stosunkowo surowe kary dla sprawców gwałtów. Również nowy kodeks karny kontynuował tę praktykę. Niemniej przynosił pewne istotne zmiany, wśród których znalazły się: ujednolicenie terminologii (wprowadzenie pojęcia „czynu nierządnego” w miejsce obowiązujących dotychczas „czynu lubieżnego” oraz „zgwałcenia”), ściganie z urzędu przestępstwa dokonanego na osobie poniżej 15 roku życia oraz uznanie faktu, że ofi arą jak i sprawcą zgwałcenia mogły (mogli) być zarówno kobiety jak i mężczyźni. Niemniej, jak wskazują ówczesne statystyki, sprawcami tego przestępstwa pozostawali w Drugiej Rzeczypospolitej wyłącznie mężczyźni, i to przede wszystkim mieszkańcy ówczesnej wsi. Bardzo niepełne wyliczenia wskazują jednak, że największa liczba skazanych za gwałt pochodziła z terenów (województwa zachodnie), w których znacznie szybciej przebiegały procesy modernizacyjne, w tym nie tylko te dotyczące ekonomii, ale również w kwestii emancypacji i samoświadomości kobiet. Jednocześnie w województwach wschodnich liczba skazanych za gwałt pozostawała wyjątkowo niska. Wydaje się, że był to przede wszystkim wynik niezwykle introwertycznego, bardzo tradycyjnego charakteru miejscowych środowisk wiejskich, w których poziom zaufania w stosunku do polskiego aparatu administracyjnego pozostawał jednocześnie wyjątkowo niski. Statystyczny sprawca gwałtu w Drugiej Rzeczypospolitej był więc mężczyzną, z reguły słabo wykształconym, młodym (przed 30 rokiem życia), zazwyczaj mieszkał na wsi, pracując jednak dorywczo w mieście. Był też, co w kontekście charakterystycznej dla tego okresu wielowyznaniowości społeczeństwa polskiego, przede wszystkim wyznawcą religii chrześcijańskiej, w tym, choć zależało to od regionu, głównie reprezentantem kościoła rzymskokatolickiego.pl
dc.description.abstractTh e crime of rape, and especially its reasons and results, was among the numerous social issues that remained covered with a particular taboo in the Second Republic of Poland. At the time, there was no environment that would undertake to initiate a discussion whose subjects would include among others the exceedingly unclear legal situation of victims of rape. Even with the fairly harsh penal sanctions that the perpetrators of the crime were threatened with, the raped women had to prove before the court that they did not provoke the man with their behaviour, and that while being raped they resisted physically. It was so as lack of resistance was considered a particular concession for a sexual intercourse. All criminal codes binding in 1932 envisaged relatively harsh penalties for perpetrators of rape. Th e new criminal code also continued the practice. Nevertheless, it introduced certain signifi cant changes which included the unifi cation of terminology (introduction of the term czyn nierządny (literally: ‘an indecent act’) in the place of the previously binding czyn lubieżny (literally ‘a lascivious act’) and zgwałcenie (‘raping’)), persecution ex offi cio in the case of crimes perpetrated against people under 15, and recognition of the fact that both women and men could be victims and perpetrators of rape. Nevertheless, as the contemporary statistics prove, perpetrators of the crime in the Second Republic were solely men, and predominantly residents of rural areas. Th e highly incomplete calculations point, however, to the fact that the largest number of men sentenced for rape came from the areas where modernisation processes, not only concerning economy but also related to the question of emancipation and self-awareness of women, were much quicker, i.e. in the western voivodeships. At the same time, the number of people sentenced for rape remained exceptionally low in the eastern regions. Th is seems to be primarily the result of the exceedingly introverted, highly traditional character of the local rural environments, where the level of trust for the Polish administration remained exceptionally low at the same time. Th us, a statistical perpetrator of rape in the Second Republic was a male, poorly educated as a rule, young (below 30), and in most cases living in the country yet being a casual labourer in the city. Even with the Polish society being multidenominational at the time, most of the perpetrators were Christian, and – although this depended on the region – predominantly a member of the Roman Catholic Church.pl
dc.identifier.citationStudia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego 2015, T.XVIII, s. 131-148.pl
dc.identifier.eissn2450-6095pl
dc.identifier.issn1733-0335pl
dc.identifier.urihttp://hdl.handle.net/11315/27731
dc.language.isoplpl
dc.publisherOficyna Wydawnicza AFMpl
dc.rightsUznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Bez utworów zależnych 3.0 Polska*
dc.rights.urihttp://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/pl/*
dc.subjectzgwałcenie w II Rzeczypospolitejpl
dc.subjectterminologia zgwałceniapl
dc.subjectczyn nierządnypl
dc.subjectpostawa gwałconejpl
dc.subjectsprawca gwałtupl
dc.subjectkodeks karny 1932pl
dc.subjectprawo karne przed unifikacjąpl
dc.subjectrape in the Second Republic of Polandpl
dc.subjectrape terminologypl
dc.subjectindecent sexual actpl
dc.subjectthe attitude of the rapedpl
dc.subjectrape perpetratorpl
dc.subjectCriminal Code 1932pl
dc.subjectcriminal law before unificationpl
dc.subject.otherHistoriapl
dc.subject.otherPrawopl
dc.titlePrzestępstwo zgwałcenia i jego sprawcy w II Rzeczypospolitej. Próba wstępnej charakterystykipl
dc.typeArtykuł
Pliki
Oryginalne pliki
Teraz wyświetlane 1 - 1 z 1
Ładowanie...
Miniatura
Nazwa:
RODAK_Przestepstwo_zgwalcenia_i_jego_sprawcy_2015.pdf
Rozmiar:
288.18 KB
Format:
Adobe Portable Document Format
Opis:
Licencja
Teraz wyświetlane 1 - 1 z 1
Brak miniatury
Nazwa:
license.txt
Rozmiar:
52 B
Format:
Item-specific license agreed upon to submission
Opis: