Merklinger-Gruchała, AnnaKapiszewska, Maria2024-06-172024-06-172024W: Zdrowie psychiczne i zasoby osobiste a odporność. Część 1: Potencjał odporności psychospołecznych z perspektywy zasobów człowieka (red.) Ewa Wilczek-Rużyczka. Kraków: Oficyna Wydawnicza AFM, 2024, s. 61-79.http://hdl.handle.net/11315/31297Dobrostan psychiczny kobiety ciężarnej to jeden z niezbędnych warunków nie tylko prawidłowego rozwoju płodu, ale także zdrowia dziecka zarówno w okresie noworodkowym, jak również w dalszych etapach życia. Ciąża często wiąże się z poczuciem bezradności, lęku, niepokoju czy nawet z depresją, które to czynniki zwiększają ryzyko przedwczesnego porodu, niskiej masy urodzeniowej, a także poronienia. W szczególności chroniczny stres jest związany z niechcianą ciążą, negatywną reakcją partnera, brakiem jego zaangażowania, a w skrajnych przypadkach – nieuznaniem ojcostwa. Zmiany kulturowe i strukturalne, które dokonały się po transformacji ustrojowej w Polsce, rosnąca liczba związków nieformalnych i rodzących się w nich dzieci skłaniają do pytania, czy pozostawanie matki w nieformalnym związku, czy też brak akceptacji dziecka przez ojca może mieć wpływ na rozwój płodu, np. kończący się urodzeniem dziecka z niską masą urodzeniową (low birth weight, LBW) (<2500 g) i czy na ten ewentualny związek mają wpływ zasoby edukacyjne kobiety. Celem badania była ocena, czy na gorszą kondycję zdrowotną noworodka, mierzoną LBW, mają wpływ większe zasoby matczyne (posiadane wykształcenie) rekompensujące stresogenny brak wsparcia ojca podczas ciąży, pośrednio mierzony stanem cywilnym matki, a w związkach pozamałżeńskich przez legitymizacje bądź nie dziecka przez ojca. Badanie zostało przeprowadzone z wykorzystaniem danych pochodzących z rejestru urodzeń Głównego Urzędu Statystycznego w okresie 1995–2009. Stwierdzono, że wpływ mniejszego zaangażowania ojca lub jego brak na ryzyko urodzenia dziecka z LBW był istotnie większy u kobiet z niższym wykształceniem, co potwierdza synergistyczne oddziaływanie obu czynników (czynnika stresogennego, tj. braku zaangażowania ojca, i zasobów edukacyjnych matki). Wyższe wykształcenie matki (większe zasoby osobiste) może stanowić czynnik ochronny przed stresogennym oddziaływaniem braku wsparcia ze strony partnera w trakcie ciąży.The mental well-being of a pregnant woman is one of the necessary conditions not only for the proper development of the fetus, but also for the health of the child, both in the neonatal period and in later stages of life. Pregnancy is often associated with a sense of helplessness, fear, anxiety, or even depression, which increase the risk of premature birth, low birth weight, and miscarriage. In particular, chronic stress is associated with unwanted pregnancy, negative reaction of the partner, lack of his involvement, and in extreme cases, refusal to acknowledge paternity. Cultural and structural changes that took place after the political transformation in Poland, as well as the growing number of informal relationships and children born in them, raise the question whether the mother’s remaining in an informal relationship or the lack of acceptance of the child by the father may affect the development of the fetus, e.g. ending with the birth of a child with low birth weight (LBW) (<2500 g) and whether this possible relationship is influenced by the woman’s educational resources. The aim of the study was to assess whether the worse health condition of the newborn, measured by LBW, is influenced by greater maternal resources (education) compensating for the stressful lack of father’s support during pregnancy, indirectly measured by the mother’s marital status, and in extramarital relationships by the father’s legitimization or not of the child. The study was conducted using data from the birth register of the Statistics Poland in the period 1995–2009. It was found that the impact of lower or no father’s involvement on the risk of giving birth to a child with LBW was significantly greater in women with lower education, which confirms the synergistic effect of both factors (stress factor, i.e. lack of father’s involvement, and mother’s educational resources). The mother’s higher education (greater personal resources) may be a protective factor against the stressful impact of lack of support from the partner during pregnancy.plUznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Bez utworów zależnych 3.0 Polskakohabitacjamałżeństwostan cywilnyniska masa urodzeniowastresojcostwozasoby osobistewykształceniewynik poroduwsparcie społeczneciążacohabitationmarriagemarital statuslow birth weightstressfatherhoodpersonal resourceseducationbirth outcomesocial supportpregnancyMedycynaPsychologiaZdrowieFragment książki10.48269/978-83-67491-39-6-3978-83-67491-39-6