The present publication is the result of many years of studies carried out in Poland, Slovakia, Slovenia, and Ukraine. The origins of these research projects go back to the years 2011–2013. As a result of numerous research tasks performed by a team of 10 scientists from various universities and 15 students of Andrzej Frycz Morzewski Krakow University, appropriately selected for the purpose of the study at hand, under the scientific supervision of the author of this publication, the Science – Art – Education Model (Model Nauka – Sztuka – Edukacja, abbreviated as NSE) was created along with an art education program for children of early school age, incorporating work with an artistically gifted student105. In 2013, the developed model was introduced in 15 primary schools, and studies on its application continued for six months. The teachers expressed their willingness to continue the implementation of the NSE model and help in this process from the methodological point of view. Conclusions from international and Polish research studies conducted between 2011–2013 prompted the planning and development of a further, more detailed research procedure. For this purpose, the author conducted a three-year – longitudinallstudy (2015–2018) organised in 12 schools in southern Poland, using the method of experiment where the control group and the experimental group were employed, and in two schools using the experimental group only. The goal of the study was to determine the impact of the NSE model on the development of life skills in early school-age children. For research purposes, three innovative textbooks with teaching materials for teachers were created – serving to assist in the art education programme for children in grades 1–3 of primary school. Subsequently, three schools were selected out of all the schools that had implemented the model at the beginning of the study. In these three, the study of selected variables in the annual time series was planned and executed. The selected schools differed in terms of their location (a school in a large city, a school in a smaller town, and a school in a rural area). The changes taking place in the life skills of children are illustrated in photographs and methodological films recorded on an on-going basis every year within the duration of the research project. These films and the photographic record contain: selected children’s artworks, the record of individual work shaping the ability to make decisions and shaping one’s own creativity, the record of group work to teach coping and managing stress, and the picture of shaping interpersonal skills in the vital part of art workshops – namely, affirmation) They are included in the present publication. The publication consists of the theoretical, methodological, and analytical parts, in which particular research problems are discussed in detail. The theoretical part consists of two chapters, the first relating to the theories pertaining to the NSE model and its fundamental reference to the life skills of children. This reference is made in the context of health education and mental health education not only for artistically gifted children, but also for the entire class. The second chapter of this part shows the theoretical references to inclusive activities for the integration of the class community, which has also become an important element of the presented NSE model. Here the references go back to the movements of positive pedagogy and psychology. The methodological part presents the objectives, the subject of the research, the research problems and hypotheses, as well as research variables and indicators, research method, research group, and research area. The chronology of the research procedure and the method of research analysis are also expounded. Linear mixed models, Student’s t-tests, and non-parametric Mann- -Whitney and Friedman tests were used for intergroup comparisons, while the Spearman correlation coefficient was used in order to measure the strength of the correlation between the variables. The analytical part presents the results of the studies with reference to the previously adopted specific problems. We have shown the impact of the implementation of the innovative model of art education (Science – Art – Education) on shaping the life skills of children in grades 1–3 of primary school in relation to shaping interpersonal skills, skills for building self-awareness, decision- making as well as coping and managing stress in children. We also presented the correlations between self-esteem and interpersonal relations, hope and efficiency of actions, self-esteem and cooperation, collaboration and creative attitude in experimental groups, in terms of statistical calculations. The results are presented in a descriptive and tabular format, embracing the conclusions of the entire study. The conclusions from the study are optimistic, as all the research hypotheses regarding the positive impact of the NSE model on shaping the life skills of children have been confirmed. This confirmation gives us hope for the model’s feasibility of application in school practice, especially after the pandemic period. The analysis of the research process was conducted using the data collected from the application of various research techniques of the pedagogical experiment method aimed at children, especially three standardized diagnostic tests106. In the final part of the publication we will find: a list of tables (174) and diagrams (4), references, and a list of annexes. The appendix presents the structure of the NSE model, the three-year curriculum and program of innovative art classes for children in early school education, a sample scenario of workshop activities, illustrating the independent variables introduced during the three years of the experiment, and diagnostic tests used in the study.

Niniejsza publikacja jest wynikiem wieloletnich badań, dokonanych na terenie Polski, Słowacji, Słowenii i Ukrainy. Ich początek usytuować można w latach 2011-2013. W wyniku licznych prac dokonanych przez odpowiednio dobrany do celów badań zespół 10 naukowców z różnych uczelni i 15 studentów KAAFM pod kierownictwem merytorycznym autorki publikacji powstał Model Nauka-Sztuka-Edukacja i program edukacji plastycznej przeznaczony dla dzieci w młodszym wieku szkolnym, uwzgledniający pracę z uczniem zdolnym plastycznie. W roku 2013 wdrożono opracowany model do 15 szkół podstawowych, badania nad jego wdrożeniem trwały pół roku. Nauczyciele wyrażali chęć dalszej realizacji modelu NSE i pomocy w tej realizacji od strony metodycznej. Wnioski z międzynarodowych i polskich badań toczących się pomiędzy 2011-2013 rokiem były asumptem do zaplanowania dalszego bardziej szczegółowego postępowania badawczego. W tym celu autorka przeprowadziła trzyletnie badania podłużne (rok 2015-2018) prowadzone w 12 szkołach Polski południowej, metodą eksperymentu z grupami kontrolnymi i eksperymentalnymi oraz w dwu szkołach metodą jednej grupy eksperymentalnej. Celem badań było określenie wpływu modelu NSE na kształtowanie się umiejętności życiowych dzieci w młodszym wieku szkolnym. Do celów badawczych stworzono trzy innowacyjne podręczniki wraz z materiałami dydaktycznymi dla nauczycieli - do programu edukacji plastycznej dla dzieci w klasach 1-3 szkoły podstawowej. Ze szkół realizujących model już na początku badań wybrano trzy, gdzie przewidziano badania wybranych zmiennych w szeregu czasowym corocznym. Szkoły te różniły się pod względem położenia aglomeracyjnego (szkoła z dużego miasta, mniejszego miasta oraz z terenów wiejskich). Obraz zmian dokonujących się w umiejętnościach życiowych dzieci obrazują także tworzone na bieżąco fotografie i filmy metodyczne tworzone, co roku poprzez trzy lata trwania badań. Filmy te oraz fotograficzny reportaż (w czterech odsłonach: wybranych prac plastycznych dzieci, obrazu pracy indywidualnej kształtującej umiejętności podejmowania decyzji i kształtowania własnej kreatywności, obrazu pracy w grupach uczącej radzenia sobie i kierowania stresem oraz obrazu kształtowania umiejętności interpersonalnych na warsztatach plastycznych w niezbędnej ich części– afirmacji) dołączone są do niniejszej publikacji. Publikacja składa się z części teoretycznej, metodologicznej i analitycznej, w której szczegółowo odniesiono się do poszczególnych problemów badawczych. Część teoretyczna składa się z dwóch rozdziałów, pierwszy odnosi się do teorii budujących model NSE i jego zasadniczego odniesienia do umiejętności życiowych dzieci. Odniesienie to sytuuje w edukacji zdrowotnej, edukacji dla zdrowia psychicznego nie tylko dzieci uzdolnionych plastycznie, ale także całej klasy szkolnej. Drugi rozdział tej części ukazuje teoretyczne odwołania do działań inkluzywnych na rzecz integracji społeczności klasowej, co stało się także widocznym elementem prezentowanego modelu NSE. Tu odniesienia sięgają nurtów pedagogiki i psychologii pozytywnej. W części metodologicznej przedstawiono cele, przedmiot badań, problemy i hipotezy badawcze a także zmienne i wskaźniki badań, metodę badań oraz grupę badawczą i teren badań. Zaprezentowano także chronologię procedury badawczej oraz sposób analizy badań. Do porównań międzygrupowych wykorzystano liniowe modele mieszane, testy t-Studenta, a także testy nieparametryczne Manna-Whitneya i Friedmana, natomiast do pomiaru siły związku między zmiennymi użyto współczynnika korelacji Spearmana. W części analitycznej przedstawiono wyniki badań w odwołaniu do przyjętych wcześniej problemów szczegółowych. Ukazano wpływ realizacji innowacyjnego modelu edukacji plastycznej Nauka-Sztuka-Edukacja na kształtowanie umiejętności życiowych dzieci w klasach 1-3 szkoły podstawowej w odniesieniu do kształtowania umiejętności interpersonalnych, umiejętności dla budowania samoświadomości, podejmowania decyzji oraz radzenia sobie i kierowania stresem u dzieci. Przedstawiono także zależności między samooceną a relacjami interpersonalnymi, nadzieją a skutecznością działań, samooceną a współpracą, współpracą a postawą twórczą w grupach eksperymentalnych w obliczeniach statystycznych. Wyniki przedstawiono w formie opisowej i tabelarycznej ujmującej wnioski z całości badań. Wnioski w badań napawają optymizmem, bowiem potwierdziły się wszystkie hipotezy badawcze dotyczące pozytywnego wpływu modelu NSE na kształtowanie się umiejętności życiowych dzieci. Potwierdzenie to napawa nadzieją na możliwość zastosowania modelu w działaniach praktyki szkolnej szczególnie po okresie pandemii. Do analizy badań wykorzystano dane zebrane wskutek zastosowania różnych technik badawczych metody eksperymentu pedagogicznego, skierowanych do dzieci, szczególnie trzech wystandaryzowanych testów diagnostycznych . W części końcowej odnajdziemy: spis tabel (174) i schematów (4), bibliografię oraz spis aneksów. W aneksie przedstawiono schemat struktury modelu NSE, trzyletni program i plan innowacyjnych zajęć plastycznych dla dzieci w edukacji wczesnoszkolnej, przykładowy scenariusz zajęć warsztatowych obrazujący zmienne niezależne wprowadzane przez trzy lata trwania eksperymentu oraz wykorzystane w badaniach testy diagnostyczne.