Kontrola rozmów telefonicznych jako czynność procesowa

Abstract

Niniejszy artykuł poddaje analizie uregulowania dotyczące tzw. podsłuchu procesowego, który może być stosowany przez prokuratora lub sąd po wszczęciu postępowania przygotowawczego. Podsłuch procesowy, pomimo pewnych mankamentów, respektuje zasady demokratycznego państwa prawa wyznaczone przez Europejską Konwencję o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności, Międzynarodowy Pakt Praw Obywatelskich i Politycznych oraz Konstytucję RP. Decyzja o jego zastosowaniu oddana została w ręce niezawisłego sądu. Stosowanie tej metody gromadzenia materiału dowodowego ograniczono do zamkniętego kręgu enumeratywnie wymienionych przestępstw. Określono precyzyjnie ramy czasowe, w jakich wolno prowadzić podsłuch, stanowiąc, że czynność ta może trwać maksymalnie sześć miesięcy. Rozwiązanie takie w praktyce może prowadzić do komplikacji w skutecznym gromadzeniu dowodów, ale niewątpliwie stanowi poważną gwarancję przed stosowaniem tzw. podsłuchu nadmiernego. Określony został zakres podmiotowy stosowania kontroli rozmów, czyli krąg osób, względem których można stosować podsłuch. Przedstawione uwagi na temat funkcjonowania podsłuchu w polskim prawie karnym wskazują, iż obecne rozwiązanie, mimo mankamentów, stara się zabezpieczyć możliwość zdobywania dowodów, przy równoczesnym respektowaniu konstytucyjnego prawa do poszanowania wolności i tajemnicy komunikowania się.

This article analyzes the regulations of so-called interception process that can be used by the prosecutor or court after preparatory proceedings have been initiated. Procedural phone tapping, despite some shortcomings, respects the principles of a democratic state of law designated by the European Convention on Human Rights and Fundamental Freedoms, the International Covenant on Civil and Political Rights and the Constitution of the Republic of Poland. The decision on its application was put into the hands of an independent court. Application of this method of gathering evidence was limited to a closed circle of the offences listed exhaustively. There are precisely defined time frames within which phone tapping can be carried out, providing that the operation may take up to six months. Such a solution can in practice lead to complications in effective gathering of evidence, but it clearly constitutes a strong guarantee against the use of so-called excessive phone tapping. What was also stipulated was the personal scope of application of phone tapping. The comments on how phone tapping in Polish criminal law operates indicate that the current solution, despite shortcomings, is trying to secure the possibility of acquiring evidence, while following the constitutional right to respect freedom and secrecy of communication.

В статье дан анализ регуляций касающихся т.н. процессуального подслуши- вания, которым может пользоваться прокуратура или суд после открытия пред- варительного следствия. Процессуальное подслушивание, несмотря на неко- торые недостатки, соблюдает основы демократического государства, права вытекающие из Европейской конвенции о защите прав человека и основных свобод, Международного пакта о гражданских и политических правах, а также Конституции Республики Польша. Решение о его применении предано в руки независимого суда. Применение этого метода накопления доказательственного материала сокращено до замкнутого круга чётко названых преступлений. Оп- ределено чёткие рамки времени, когда можно вести подслушивание, указывая, что может оно продолжаться максимум шесть месяцев. Такая постановка воп- роса, на практике может привести к осложнению в эффективном накоплении доказательств, но, несомненно, является серьёзной гарантией перед примене- нием т.н. чрезмерного подслушивания. Определены субъекты применения кон- троля разговоров, т.е. круг лиц которых можно подслушивать. Рассмотренные предпосылки и условия функционирования подслушивания в польском уго- ловном законодательстве указывают, что существующие решения, не взирая на недостатки, дают возможность получить доказательства, а вместе с тем учи- тывают конституционные права граждан на свободу и тайну общения.